Το πρόγραμμα αυτό θα υλοποιηθεί από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα» (ΕΠΑΕ), στο πλαίσιο του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (ΕΣΠΑ) 2007-2013.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του υπουργείου, η υλοποίηση του προγράμματος θα γίνει σε δύο φάσεις:
1η Φάση: Εκδοση πρόσκλησης εκδήλωσης προκαταρκτικού ενδιαφέροντος προς δυνητικούς συντονιστές των υποψήφιων clusters ή προς υφιστάμενα clusters.
2η Φάση: Εκδοση προκήρυξης για την υποβολή προτάσεων υφιστάμενων και νέων clusters.
Τι είναι τα clusters;
Οπως αναφέρεται και στην πρόσκληση του υπουργείου, οι επιχειρηματικοί συνεργατικοί σχηματισμοί (clusters) αποτελούν μορφές συνεργασίας μεταξύ επιχειρήσεων και άλλων φορέων (π.χ. πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα, επαγγελματικές ενώσεις, επιμελητήρια) που προωθούν την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα, διαθέτοντας τα ακόλουθα κύρια χαρακτηριστικά:
- Την ανεξαρτησία των συμμετεχόντων στο cluster επιχειρήσεων/φορέων που συνεργάζονται, αλλά ταυτόχρονα μπορούν και να ανταγωνίζονται μεταξύ τους, ενώ δεν είναι απαραίτητο να ανήκουν στον ίδιο ή σε παρεμφερείς στατιστικά κλάδους.
- Την ισότιμη συμμετοχή των φορέων στο cluster, το οποίο αποτελεί μία ξεχωριστή οντότητα, η οποία εξελίσσεται (δεν είναι απαραίτητο να είναι εταιρεία, αλλά μία σύμπραξη με κοινά αποδεκτούς όρους και στόχους), ενώ οι σχέσεις μεταξύ των συμμετεχόντων είναι ελαστικές.
- Την αμοιβαία ωφέλεια από τη συνεργασία αυτή που προσφέρει το μεγαλύτερο σχήμα σε πεδία όπου μία μεμονωμένη ΜΜΕ αδυνατεί να παρουσιάσει σημαντικά αποτελέσματα, όπως η από κοινού πρόσβαση και χρήση εγκαταστάσεων, υποδομών, υπηρεσιών, η διάχυση πληροφοριών, γνώσεων και καλών πρακτικών μεταξύ των μελών, η βελτίωση της ποιότητας των τελικών προϊόντων/υπηρεσιών μέσω κοινών υποδομών (π.χ. δημιουργία εργαστηρίων, κοινών εκθετηρίων κ.λπ.), η προώθηση της έρευνας και ανάπτυξης (R&D), η προώθηση της εξωστρέφειας και η δημιουργία καλύτερων προϋποθέσεων πρόσβασης σε νέες αγορές, η προστασία του περιβάλλοντος, η προμήθεια τελικών ή ενδιάμεσων προϊόντων μεταξύ των μελών, η συμπληρωματικότητα των δραστηριοτήτων, η πρόσβαση σε εξειδικευμένο προσωπικό κ.ο.κ.
- Τη γεωγραφική εγγύτητα των συμμετεχόντων.
- Την ύπαρξη κοινών στόχων μεταξύ των συμμετεχόντων.
Τα clusters έχουν συνήθως οριζόντια ή κάθετη διάσταση και σύμφωνα με τον ορισμό του διευθυντή του Ινστιτούτου Ανταγωνιστικότητας και Στρατηγικής, της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων, του Πανεπιστημίου του Harvard, Michael Porter: «Οι επιχειρηματικοί συνεργατικοί σχηματισμοί (clusters) είναι γεωγραφικές συγκεντρώσεις διασυνδεδεμένων επιχειρήσεων, εξειδικευμένων προμηθευτών, παρόχων υπηρεσιών, επιχειρήσεων σε σχετικούς και σχετιζόμενους βιομηχανικούς κλάδους και διασυνδεδεμένων θεσμικών φορέων (για παράδειγμα, πανεπιστήμια, υπηρεσίες προτυποποίησης, και εμπορικές ενώσεις), σε ιδιαίτερους τομείς που ανταγωνίζονται αλλά και που συνεργάζονται».
Επιλέξιμοι φορείς
Στόχος του προγράμματος είναι η ανάπτυξη επιχειρηματικών συνεργατικών σχηματισμών (clusters) για την τόνωση της ελληνικής μεταποίησης, στους οποίους θα πρέπει να συμμετέχουν τουλάχιστον οκτώ φορείς. Εκτός από μεταποιητικές επιχειρήσεις οι οποίες θα πρέπει να αποτελούν τα 2/3 των συμμετεχόντων στο cluster, μπορούν να συμμετέχουν σε αυτό και επιχειρήσεις των τομέων του εμπορίου και της παροχής υπηρεσιών, όπως για παράδειγμα, επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών εφοδιαστικής αλυσίδας προς τρίτους. Παραδείγματα clusters που ενδεχομένως να προκύψουν είναι ένα cluster «Πράσινης Ανάπτυξης» στον κατασκευαστικό τομέα (π.χ. δομικά υλικά, μεταλλικά προϊόντα κ.λπ.), τη βιοτεχνολογία, το περιβάλλον, τη μεσογειακή διατροφή κ.ο.κ. Διευκρινίζεται ότι τα clusters είναι άτυπη μορφή συνεργαζόμενων επιχειρήσεων που διατηρούν την αυτοτέλειά τους. Συνεπώς, δεν πρόκειται για συνεταιρισμό ή οποιασδήποτε μορφής συγχώνευση επιχειρήσεων.
Με την πρόσκληση που δημοσιεύτηκε στις 4 Μαΐου, ξεκινά η 1η Φάση του προγράμματος. Δικαίωμα συμμετοχής στην 1η Φάση του προγράμματος έχουν φορείς του ευρύτερου δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, οι οποίοι προτίθενται να αναλάβουν τον ρόλο του συντονιστή στο πλαίσιο της σύμπραξης - συμφωνίας που πρόκειται να συνάψουν μεταξύ τους οι συμμετέχοντες φορείς στο μελλοντικό cluster. Οι δυνητικοί συντονιστές μπορεί να είναι φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τοπικά - επαγγελματικά επιμελητήρια ή/και οργανισμοί αυτών, τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα και ερευνητικοί φορείς με συναφές αντικείμενο ή ακόμα και φορείς/επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα. Σε αυτήν την πρόσκληση, μπορούν να εκδηλώσουν ενδιαφέρον και υφιστάμενα clusters που δρουν στα όρια της ελληνικής επικράτειας και επιθυμούν να αναπτύξουν τις δραστηριότητές τους. Ανήκει στη διακριτική ευχέρεια των συμμετεχόντων να αποφασίσουν τη νομική μορφή τής μεταξύ τους συνεργασίας στο πλαίσιο του προτεινόμενου cluster.
Xρονοδιάγραμμα
Συνοπτικά, το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του προγράμματος αναμένεται ως εξής:
1. Πρόσκληση εκδήλωσης προκαταρκτικού ενδιαφέροντος: Αμεσα.
2. Υποβολή εκδήλωσης προκαταρκτικού ενδιαφέροντος: Εως τις 15-06-2011.
3. Διαδικασία επιλεξιμότητας - Γνωστοποίηση αποτελεσμάτων: Εως τις 30-06-2011.
4. Ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα προκήρυξης προγράμματος: Σεπτέμβριος 2011.
5. Υποβολή επιχειρηματικών σχεδίων: Οκτώβριος 2011.
6. Αξιολόγηση επιχειρηματικών σχεδίων: Νοέμβριος 2011.
7. Υπογραφή συμβάσεων: Εως τις 20 Δεκεμβρίου 2011.
Οι ακριβείς ημερομηνίες για τα βήματα 4 έως 6 του παραπάνω χρονοδιαγράμματος υλοποίησης και τα επί μέρους στοιχεία του προγράμματος θα ανακοινωθούν αναλυτικά στον οδηγό προκήρυξης του προγράμματος.
Διαδικασία υποβολής προτάσεων
Οι ενδιαφερόμενοι για να αναλάβουν τον ρόλο του συντονιστή σε καθένα από τα clusters μεταποίησης που ενδεχομένως προκύψουν μετά την απαιτούμενη διαβούλευση με τους ενδιαφερόμενους για συμμετοχή φορείς, απαιτείται να συμπληρώσουν ειδικό έντυπο-αίτηση εκδήλωσης προκαταρκτικού ενδιαφέροντος, σύμφωνα με το υπόδειγμα που βρίσκεται αναρτημένο στην ιστοσελίδα www.ggb.gr και να το υποβάλουν ηλεκτρονικά έως τις 15.06.2011 και σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή (CD) στα γραφεία της Διεύθυνσης Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας του ΥΠΟΙΑΝ, εντός επτά εργάσιμων ημερών από τη λήξη της προθεσμίας ηλεκτρονικής υποβολής των προτάσεων.
Στο πλαίσιο της διαδικασίας επιλεξιμότητας, θα ληφθούν υπόψη τα ακόλουθα:
- Αριθμός των συμμετεχόντων φορέων (τουλάχιστον 8 μέλη).
- Γεωγραφική γειτνίαση.
- Σαφήνεια γενικών επιχειρηματικών στόχων.
- Εφικτό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης.
- Επιμέρους στόχοι.
- Διασυνδέσεις (υφιστάμενες και προσδοκώμενες μέσω του cluster).
- Πιθανή σχετική εμπειρία.
Οι προτάσεις που θα κριθούν στην 1η φάση ως αξιόλογες και βιώσιμες θα έχουν δικαίωμα να συμμετάσχουν στη 2η φάση. Στο πλαίσιο της 2ης φάσης, οι δυνητικοί επιχειρηματικοί συνεργατικοί σχηματισμοί θα υποβάλλουν προς αξιολόγηση αναλυτικό επιχειρηματικό σχέδιο. Επιπρόσθετα, στο στάδιο αυτό είναι χρήσιμο να εξετασθεί και η πιθανή είσοδος νέων συμμετεχόντων στα clusters που θα υποβάλλουν πρόταση υπαγωγής στο εν λόγω πρόγραμμα. Στο πλαίσιο της προκήρυξης μπορούν, επίσης, να συμμετάσχουν και φορείς που αποκλείστηκαν από την πρώτη φάση ή δεν συμμετείχαν καθόλου.